Faruk Danış
COVID-19 Pandemisinde Sağlık Kurumlarında Çalışma Rehberi ve Enfeksiyon Kontrol Önlemleri 09.03.2021
COVID-19 pandemisinin tam olarak sonlanmaması nedeni ile, virüse özgün etkili bir tedavi ve/veya aşı bulunana kadar risk devam etmektedir. Pandeminin kontrol edildiği bu dönemde diğer sağlık hizmetlerine olan ihtiyaç giderek artmıştır. Ancak salgın eğrisinin düzleşmesi, toplam vaka sayısını azaltmaz, hastalık yükünü daha uzun bir süreye yayar. Bu nedenle pandeminin devam ettiği dikkate alınarak diğer sağlık hizmetlerinin de başlaması kaçınılmazdır. Bu durum COVID-19 olan ve olmayan hastalara aynı sistem içinde hizmet verilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
COVID-19 Pandemisinde Sağlık Kurumlarında Çalışma Rehberi ve Enfeksiyon Kontrol Önlemleri 09.03.2021 İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ!
COVID-19 (SARS-CoV-2 ENFEKSİYONU) TEMASLI TAKİBİ, SALGIN YÖNETİMİ, EVDE HASTA İZLEMİ VE FİLYASYON 07.12.2020
COVID-19 (SARS-CoV-2 ENFEKSİYONU) TEMASLI TAKİBİ, SALGIN YÖNETİMİ, EVDE HASTA İZLEMİ VE FİLYASYON 07.12.2020 İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ!
SON GÜNCELLEME ILE NELER GÜNCELLENDİ?
1.4. Yakın temaslılarda karantinanın sonlandırılması……………………………………………………………….8
Şekil 1. Temaslı Sağlık Çalışanı Algoritması……………………………………………………………………………… 21
1.4. Yakın temaslılarda karantinanın sonlandırılması
Yakın temaslılar 10 gün boyunca karantinada kalır. Karantina dönemi süresince
herhangi bir semptom gelişmeyen kişilerin karantinası, PCR yapılmaksızın, 10.
günün sonunda biter. Ancak bu kişiler toplumda uyulması gereken tedbirlere
devam ederler.
Ayrıca yakın temaslı olan ve izlem süresince semptom gelişmeyen kişilerde, PCR
testi sonucuna göre 7. günün sonunda karantina sonlandırılabilir. PCR testi, ancak
kapasitenin uygun olduğu durumlarda, en erken 5. günden sonra evde numune
alınarak yapılabilir. PCR testi negatif çıkan ve semptom gelişmeyen kişilerde 7.
günün sonunda karantina sonlandırılır. Yakın temaslılarda karantina hiçbir şekilde 7
günden önce sonlandırılamaz.
Yapılan test sonucu negatif çıkan çalışanların 8. günde işe geri dönüşleri sağlanabilir.
Bu uygulama yüksek riskli kişilere (yaşlı bakım evleri, ceza infaz kurumları, bağışıklığı
düşük hastalar vb. toplu yaşam alanlar) bakım verilen alanlarda uygulanmaz. Ancak
bu kişiler toplumda uyulması gereken tedbirlere devam ederler.
Pandemi döneminde hastalık yayılımının ve yakın temasın azaltılması amacıyla
iş yerleri iyi havalandırması olan, 4 metrekareye 1 kişi çalışılacak alanlar şeklinde
düzenlenmelidir.
SAĞLIK ÇALIŞANI DIŞI TEMASLI ALGORİTMASI
YAKIN TEMASLI (YÜKSEK RİSKLİ)
• COVID-19 vakası ile PCR testi alınmasından veya semptom başlangıcından önceki 48 saatlik süre
içinde teması olduğu belirtilen ve temaslı olarak bildirilen kişiler İl/İlçe Sağlık Müdürlüğünce
tespit edilir ve izole olduğu yerde ziyaret edilerek temas durumu (yakın temaslı mı /temaslı mı)
değerlendirilir.
• Yakın temaslı olarak belirlenen kişiler HSYS Vaka Takip Modülünde/FİTAS’ta temas var olarak
işaretlenir.
• Yakın temaslıların başka bir nedenle hastaneye yatışı gerekmiyorsa 10 gün boyunca evde kalması
istenir, izolasyon kuralları hakkında bilgilendirilir.
• Yakın temaslı olarak kayıt edilen kişiler temas tarihinden itibaren 10 gün olacak şekilde belirlenen
periyotlarda ilgili birim/kişiler tarafından telefon ile takip edilir.
• Yakın temaslılar; telafon ile takip sırasında COVID-19 semptomları açısından sorugulanır.
• Yakın temaslı kişilerde takip süreleri içerisinde COVID-19 semptomları gelişirse filyasyon
ekiplerince numune alınması sağlanır, yakın temaslı semptomları nedeniyle hastaneye
başvurmak isterse tıbbi maske takarak sağlık kurumuna başvurması sağlanır.
TEMASLI (DÜŞÜK RİSKLİ)
• Temaslılara yönelik herhangi bir ek önlem alınmaz. Toplumda sosyal mesafe kuralına uyulması,
maske takılması ve el hijyeni başta olmak üzere kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmesi konuları
hatırlatılır.
• Temaslılardan kendilerini 10 gün boyunca COVID-19 semptomları gelişimi için takip etmeleri, bu
semptomlardan birinin gelişmesi durumunda maske ile en yakın sağlık kurumuna başvurması
istenir.
Şekil 1. Temaslı Sağlık Çalışanı Algoritması
COVID-19
TEMASLI SAĞLIK ÇALIŞANI İÇİN RİSK KATEGORİLERİNE GÖRE
UYGULANACAK LABORATUVAR ALGORİTMASI
Hastane dışındaki gündelik yaşantıları sırasında COVID-19 hastası ile “yakın temaslı”
kriterine uyan teması bulunan (örneğin aynı evde yaşayan COVID-19 hastası olması)
sağlık çalışanları yüksek riskli temaslı olarak değerlendirilir ve yönetilir.
Maske takma kurallarına tam uyularak çalışılan bir sağlık kurumunda, bir çalışanın
COVID-19 pozitif çıkması durumunda etrafındaki kişiler düşük riskli olarak
değerlendirilir ve yönetilir. Maske takma kurallarına uyulmadan 1 metreden daha
yakın mesafede, 15 dakikadan uzun süreli temas söz konusu ise yüksek riskli olarak
değerlendirilir ve yönetilir.
Sağlık çalışanın Hastane dışındaki gündelik yaşantıları sırasındaki temasları
değerlendirirken yukarıdaki maske takma durumları da göz önünde
bulundurulmalıdır (seyahat, ortak alan kullanımı vb).
Temaslı sağlık çalışanlarına Sağlık Çalışanı COVID-19 Hastası/Temaslısı İzlem
(Karantina) Bilgilendirme ve Onam Formu imzalatılır ve algoritmaya göre süreç
tamamlatılır.
COVID-19 pozitif saptanan sağlık çalışanlarının işe dönmesini sağlamak amacıyla
PCR testi yapılmasına gerek yoktur. “COVID-19 Hastalarinda İzolasyonun
Sonlandırılması” başlığı altında yer alan kriterlere göre izolasyonu sonlandırılır.
Ancak sağlık personeli asemptomatik ise erken işe dönmesini sağlamak ilk
pozitif testinden 7 gün sonra, 24 saat arayla yapılacak iki PCR testi negatif olduğu
takdirde izolasyonu solandırılır.
COVID-19 tanısı alan sağlık çalışanlarının kaydı tutulur ve HSYS programında “Vaka
Takip Modülü”nde yer alan Sağlık Çalışanı COVID-19 Temas/vaka İzlem Formu
girişi yapılır.
İşe dönen sağlık çalışanı, tıbbi maske ile çalışmaya devam eder. Kök hücre ve organ
nakil ünitelerinde çalışacaklar için ardışık iki PCR testi negatifliğinin gösterilmesi
tercih edilmelidir. Aksi takdirde bu çalışanlar işe dönüş sonrasında 21 gün boyunca
immünsüpresif hastalara bakım vermemelidir.
COVID-19 (SARS-CoV-2 ENFEKSİYONU) GENEL BİLGİLER, EPİDEMİYOLOJİ VE TANI 07.12.2020
COVID-19 (SARS-CoV-2 ENFEKSİYONU) GENEL BİLGİLER, EPİDEMİYOLOJİ VE TANI 07.12.2020 İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ!
SON GÜNCELLEME ILE NELER DEĞİŞTİ?
7. COVID-19: TANI VE TARAMA ALGORITMA ÖNERILERİ……………………………………………27
7. COVID-19: TANI VE TARAMA ALGORITMA ÖNERILERİ
7.2. Yeni Normal Dönemde Sağlık Kuruluşlarında İzlenecek/Yatırılacak/
Yatan Hastalar İçin PCR Testi
» Sağlık kuruluşlarında izlenecek/yatırılacak/yatan hastalarda PCR testi
sadece aşağıda belirlenmiş endikasyonlarda yapılır
» Kemoterapi ve radyoterapi uygulanan hastalar
» Solid organ transplantasyonu yapılan hastalar, kemik iliği nakli yapılan
hastalar
» Son 3 ay içerisinde >15 mg prednisolon veya eşdeğeri glukokortikoid ve/
veya immun süpresif etkili küçük molekül veya biyolojik ajan kullanan
hastalar
» Tüm cerrahi branşların A grubu ameliyatları ve ilaveten;
» Plastik cerrahinin ve KBB’nin baş boyun cerrahisi gerektiren hastalar
» Kalp cerrahisinde kardiyopulmoner pompaya girmeyi gerektiren
tüm hastalar
» Göğüs cerrahisi gerektiren hastalar
» Çene cerrahisi planlanan hastalar
» Hava yolu cerrahisi planlanan hastalar
» Kanser cerrahisi planlanan hastalar
» Transplantasyon yapılacak tüm hastalar
» ASA skoru III ve üzerinde olan ve genel anestezi gerektiren cerrahi
hastalar
» PCR testi planlanan tedavi/prosedür öncesi en kısa sürede (48 saat)
yapılmalıdır.
» COVID -19 için PCR testi cerrahi işlemden önceki 48 saat içinde yapılmalıdır.
» İlk test sonucu negatif olanlarda ancak COVID-19 şüphesi yüksek ise, en az
24 saat sonra ikinci testin yapılması önerilir. COVID-19 şüphesi yok ise ikinci
test önerilmez.
» Test için örnek alınma işlemi yatan ve ayaktan hastalarda işlem yapacak
birim tarafından gerçekleştirilmeli ve sonucu takip edilmelidir.
» Test sonucu gelene kadar evde veya hastanede izole edilmelidir.
» Cerrahi işlem ideal olarak 48 saat içerisinde yapılmalıdır aksi durumda
yukarıda ki kabul edilen kurallar çerçevesinde tekrar örnek alınmalıdır
» Test sonucu pozitif çıkan hasta T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Rehberine
göre yönetilir.
7.3. Diğer esaslar
» Sağlık Bakanlığınca belirlenen alanlar ve risk grupları (turistler, yurt
dışı seyahatler, kurum/kuruluşlar vd.) ile algoritmalarda belirlenen
endikasyonlar dışında PCR veya antikor arama yöntemleriyle tarama
yapılması önerilmez.
» Çalışma/iş için değişik kuruluşlara baş vuranlarda işe kabul öncesinde PCR
ve diğer her hangi bir tarama testi istenmez
» COVID-19 hastalığı gelişen çalışan izolasyon süresinin sonunda herhangi
bir test istenmeksizin iş yerlerinde çalışmaya başlayabilir.